Tadeusz Nowak i inni

W tegorocznym numerze Tygodnika Starachowickiego ukazał się artykuł red. Eweliny Jamki, zatytułowany "Zapomniane negatywy". Napisała ona o wystawie zorganizowanej w Muzeum Przyrody i Techniki, na której zaprezentowano zdjęcia odtworzone z odnalezionych negatywów, ukazujące niegdysiejszą działalność starachowickich amatorów teatru. W artykule wymienia ona nazwisko Tadeusza Nowaka, od którego po wojnie "wszystko się zaczęło...".

Ponieważ oglądałem kiedyś występy zespołu teatralnego, którego założycielem był Tadeusz Nowak, i znałem osobiście wiele osób z nim związanych, przypomnę niektóre znane mi szczegóły:

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku na terenie Wierzbnika rozwijały aktywność różne grupy wokalno-muzyczne i recytatorskie. Problem braku miejsc do prezentacji przygotowanych przez nie programów w znacznym stopniu rozwiązała tzw. Resursa w Starachowicach Dolnych, otwarta w latach 30. przez Zakłady Starachowickie. Z chwilą zakończenia drugiej wojny światowej o miejsce w owej Resursie ubiegało się wiele osób i organizacji. W tymże budynku obok wielkiego pieca rozpoczął w 1946 roku działalność przyzakładowy teatr amatorski, którego organizatorem, a zarazem kierownikiem i reżyserem, był rzeczywiście wymieniony przez red. E. Jamkę Tadeusz Nowak. Pierwsza przygotowana i wystawiona przez niego sztuka to komedia Michała Bałuckiego "Grube ryby".

Zespół liczył początkowo kilkudziesięciu członków, toteż tylko niektórzy z nich mogli liczyć, że znajdą się w obsadzie przygotowywanych spektakli. Wobec tego wielu z nich zajmowało się wykonywaniem równie potrzebnych czynności pomocniczych.

A oto niektóre nazwiska osób, które Tadeusz Nowak pozyskał do swego Zespołu: Zbysław Czeski, Florczak, Zenon Jakubiec, Alfred Jęczmień, Elżbieta Kaczmarska, Aleksander Kochański, Józef Kutrowski, Edward Mazur, Krystyna Nowak, Witold Pazderski, Polakowski, Mieczysław Śliwiński, Zdzisław Stawski, Danuta Sykułówna, Maria Wziątkówna, Janina Rerich, Krystyna Rzepecka-Sobolewska, jej mąż Wacław Sobolewski i Krystyna Hanzel. Ostatnia z wymienionych (1928-1998) była potem związana z Teatrem im. Słowackiego w Krakowie. I jako artystka tego Teatru zapraszana m.in. na Wieczory Starachowickie.

Amatorzy z ZDK podejmowali się scenicznej adaptacji sztuk, wystawianych przez doświadczone teatry zawodowe z udziałem najlepszych aktorów i starali się zbliżyć do ich poziomu.

A oto niektóre pozycje z ich repertuaru: "Grzech" i "Uciekła mi przepióreczka" S. Żeromskiego, "Żabusia" i "Moralność pani Dulskiej" G. Zapolskiej, "Mazepa" J. Słowackiego, "Uczeń diabła" G. Shawa, "Upiory" H. Ibsena, "Lubow Jarowaja" Treniewa, "Przygody dobrego wojaka Szwejka" A. Sterna, "Szczęście Frania" W. Perzyńskiego, "Niemcy" L. Kruczkowskiego, "Most" J. Szaniawskiego i "Takie czasy" J. Jurandota.

Zespół, którego prowadzeniem po Tadeuszu Nowaku zajmował się Witold Pazderski, a po jego odejściu Wacław Sobolewski, prezentował się zarówno starachowickiej publiczności, jak i innych miast naszego województwa. Na centralnym przeglądzie zespołów amatorskich w Stalowej Woli (1967 r.) za prezentację sztuki "Niemcy" L. Kruczkowskiego uzyskał wyróżnienie. A kilka lat później, na Festiwalu Kulturalnym Związków Zawodowych, za interpretację "Kolumbów rocznik 20" R. Bratnego przyznano mu pierwsze miejsce.

Niektórzy członkowie Zespołu Teatralnego ZDK występowali przed rokiem 1979 w bajkach scenicznych dla dzieci – jak na załączonej ilustracji.

 

Aleksander Pawelec

Maj 2015r.