Wiele zależało od korespondentów (1)

Niedawno ukazała się książka Pawła Grudniewskiego na temat "Budujemy Samochody". Jako były korespondent tej gazety, a w latach 1973-1981 członek jej zespołu redakcyjnego pragnę stwierdzić, że została napisana obiektywnie, ze znajomością realiów tamtych czasów i wielkim nakładem pracy autora. W naszym cyklu pisałem kiedyś skrótowo na temat "BS", ale nie spodziewałem się, że doczeka się ona tak obszernego opracowania.

W latach 70 ub. stulecia ukazywało się w naszym kraju sto kilkadziesiąt gazet zakładowych, tygodników i dwutygodników. W województwie kieleckim były nimi: "Walczymy o Stal" z Ostrowca, "Budujemy Samochody" ze Starachowic, "Nasze Słowo" ze Skarżyska, "Głos Załogi", "Iskra" i "Słowo Chemaru" z Kielc.

Posiadały one cechy wyodrębniające je od prasy wojewódzkiej i centralnej. Miały wyraźnie określonego odbiorcę, przez co mogły się lepiej przystosować do zainteresowań swych czytelników.

Pierwszym naczelnym redaktorem powstałej w 1952 roku "Budujemy Samochody" był kierowca-mechanik Mieczysław Maj. Typując go do tej funkcji wzięto pod uwagę fakt, że należał wcześniej do korespondentów "Trybuny Ludu", do której pisywał na tematy produkcji i życia zakładu.

W następnych latach w gronie redakcyjnym znalazły się już osoby, które przeważnie pokończyły studia wyższe, choć nie zawsze o kierunku dziennikarskim. Szczególne miejsce w historii gazety zajęli: Henryk Miernik, Janina Drożdż, Izabela Szaszkiewicz, Jerzy Krankowski, Tadeusz Hozer, Mieczysław Kaca, Andrzej Zatorski, Jerzy Uzar, Adam Berlewicz, Antoni Dąbrowski, Marek Barański, Ewa Perłowska i Wiesława Żyła.

Dorzucę w tym odcinku garść dodatkowych informacji i opinii, wynikających z własnych obserwacji i doświadczeń.

Kilkuosobowy zespół redakcyjny nie byłby w stanie sprostać obowiązkom, gdy nie było jeszcze komputerów i internetu, a przydział magnetofonu uważano za szczyt marzeń. Dlatego niezwykle ważny był udział korespondentów i społecznych współpracowników. Bywało, że materiały przez nich dostarczane, zwłaszcza artykuły i zdjęcia, wypełniały blisko jedną trzecią gazety. Wynagradzano ich niewielką wierszówką lub książką.

Do najbardziej aktywnych należeli: Kierownik Działu Organizacji Jacek Bujnowski, nauczyciel i regionalista z Iłży Adam Bednarczyk, kierownik Działu Kosztów Janusz Foltański, kadrowiec Marian Grudziński, nauczyciel Szkoły Zawodowej Marian Jóźwik, socjolog Wanda Kołodziejczyk, harcmistrz Jerzy Krukowski, wicenaczelnik miasta Andrzej Nowak, były żołnierz AK i współredaktor konspiracyjnej "Pobudki" Donat Lesiowski, fotograficy: Leszek Adamczyk, Tadeusz Pohl i Bogusław Szlęzak, poetka Lucyna Szubel, metalurg Konstanty Tarnowski, kolekcjoner Franciszek Zarzycki oraz lekarz-pediatra Janusz Zakrzewski.

Tylko około dwadzieścia procent wydatków związanych z utrzymaniem gazety pokrywały wpływy uzyskiwane z prenumeraty zbiorowej. Cała reszta pochodziła z kasy przedsiębiorstwa, które liczyło, że wydane pieniądze zwrócą mu się w innej postaci. Redakcja, aby na siebie zarobić, wzywała więc do współzawodnictwa pracy, do podejmowania czynów społecznych i składania wniosków racjonalizatorskich.

Pierwszym, który do "BS" wprowadził na szerszą skalę problematykę miejską, był na początku lat 60 Mieczysław Kaca. Było to zasadne w czasie, gdy prawie z każdego domu ktoś pracował w FSC.

Zmiany polityczne, jakie zaszły po roku 1970, miały niewątpliwy wpływ na treść gazety "Budujemy Samochody", mimo, że cenzura działała nadal. Wojewódzka Rada Związków Zawodowych organizowała kilka razy w roku dla redaktorów prasy i rozgłośni zakładowych spotkania informacyjno-szkoleniowe. Odbywały się one w ośrodkach turystyczno-wypoczynkowych, m.in. w Sielpi, Świętej Katarzynie i kieleckim WDK, a zapraszano na nie m.in. znanych językoznawców i dziennikarzy.

Dokończenie w następnym numerze.

Aleksander Pawelec