Józef Wysocki, ojciec chrzestny miejskich inwestycji - historia dyrektora i aktywnego działacza społecznego w Starachowicach.

W lutym przypada 107 rocznica urodzin inż. Józefa Wysockiego, w marcu minie 32 lata od jego śmierci. Przez niektórych nazywany ojcem chrzestnym miejskich inwestycji, odegrał doniosłą rolę w przeszło 100-letniej historii Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Starachowicach. A fakt ten miał duże znaczenie dla poprawy stanu sanitarnego co skutkowało obniżeniem zachorowalności na epidemie chorób zakaźnych w okolicy.

Józef Wysocki ur. się 3 lutego 1918 r. w rodzinie wielodzietnej o tradycji kowalskiej. Miał rodzeństwo, brata Mariana oraz siostry Janinę, Lucynę, Stanisławę. Szkołę podstawową ukończył w Wierzbniku a następnie podejmuje naukę w Radomiu w średniej szkole technicznej kolejowej, którą kończy w 1936 roku. Wtedy podejmuje pierwszą pracę w Państwowych Zakładach Lotniczych na Okęciu w Warszawie na stanowisku kontrolera. Pracuje w nich do 1937 roku. Powraca do Starachowic i podejmuje pracę w Starachowickich Zakładach Zbrojeniowych, gdzie pracuje od 1938 do 1939 roku w dziale odbioru produkcji.

Wybuch II wojny światowej przerywa jego pracę z uwagi na ewakuację maszyn z zakładu do Kowla. Po krótkim czasie okupanci niemieccy uruchamiają produkcję zbrojeniową w Zakładach Starachowickich i zmuszają mieszkańców miasta do podjęcia pracy dla III Rzeszy. Jako młody człowiek nawiązuje współpracę z ruchem oporu /AK/. Zadenuncjowany przez Polaka 21 sierpnia 1943 roku trafia do obozu koncentracyjnego KL. Auschwitz, gdzie jest zewidencjonowany pod numerem 138002. Po krótkim czasie trafia do obozów koncentracyjnych w Niemczech: KL Gross Rosen, KL. Buchenwald (jego nowy numer obozowy to 129497).

20 września 1942 roku zawiera związek małżeński z Reginą Stanisławą Wojciechowską mieszkanką Starachowic. Z tego związku rodzi mu się syn Lucjan w 1943 roku. Po zakończeniu wojny powraca z obozu i włącza się w nurt życia społecznego. Pobyt w Kl Auschwitz pozostawił trwały ślad w jego osobowości co dało się zauważyć w relacjach z otoczeniem.

1 lipca 1950 roku podejmuje pracę w przedsiębiorstwie wodociągów i kanalizacji w Starachowicach na stanowisku dyrektora przedsiębiorstwa, gdzie przepracował 28 lat bez przerwy. Podnosi swoje wykształcenie idąc na studia do Warszawy na Politechnikę Warszawską i kończy ją z dyplomem inżyniera budownictwa sanitarnego w 1957 roku. Przez cały okres pracy zawodowej udzielał się na płaszczyźnie społecznej. W latach 1950-1970 był radnym przez kilka kadencji Miejskiej Rady Narodowej i Powiatowej w Starachowicach i pełnił wysokie stanowiska w strukturach władz miasta. Z jego inicjatywa następuje budowa nowego ujęcia wody głębinowej w Trębowcu dla miasta. Oddanie do eksploatacji nowego ujęcia wody miało miejsce w październiku 1970 roku. Wcześniejszą dużą inwestycją oddaną do eksploatacji w roku 1962 była miejska oczyszczalnia ścieków na ul. Bocznej. Jej przepustowość wynosiła 9,5 tys. m3 ścieków na dobę. Po jej rozbudowie w 1971 roku przepustowość jej została podniesiona do wielkości 15, 5 tys. m3 na dobę co zaspokajało ówczesne potrzeby miasta. W trosce o polepszenie życia mieszkańcom na terenie przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji uruchomiono punkt dystrybucji ciekłego gazu butlach/propan/. Miało to miejsce w 1966 roku i spotkało się z dużym zainteresowaniem mieszkańców. Fakt ten miał widoczny efekt ekologiczny w postaci zmniejszenia zapotrzebowania na węgiel kamienny, który w tamtym czasie był podstawowym paliwem kuchni węglowych.

W pierwszej dekad lat 70 z inicjatywy inż. Jana Nejtharda, inż. Józefa Wysockiego, mgr Jerzego Adamczyka zostały podjęte prace zmierzające do modernizacji i unowocześnienia niektórych oddziałów szpitala miejskiego. Efektem końcowym tych działań było wybudowanie nowego szpitala. To była inicjatywa dyrektora Józefa Wysockiego. 

W trosce o zdrowie mieszkańców w ramach profilaktyki walki z próchnicą zębów uruchomiono na ujęciu wody powierzchniowej stację fluorkowania wody pitnej. Była to jedyna stacja fluorkowania wody na terenie województwa kieleckiego. Z chwilą oddania nowego ujęcia wody w Trębowcu stacja została wyłączona z eksploatacji i zdemontowana. 

Życie rodzinne dostarcza mu nowych potomków w osobach syna Ireneusza /1952-2018/, oraz córek Marii /1947/ i Elżbiety /1951-2013/. Rozumiejąc potrzeby mieszkańców miasta wychodzi z inicjatywą uruchomienia miejskiej komunikacji autobusowej/MPK/. Zostaje wybudowana od podstaw baza techniczna dla zaplecza taboru samochodowego na ul. Krywki. Baza ta istnieje nadal i jest wykorzystana do innych celów gospodarczych. Będąc dyrektorem przedsiębiorstwa komunalnego rozumiał, że bez wzrostu wielkości produkcji wody pitnej i budowy nowych sieci kanalizacyjnych nie będzie rozwoju gospodarczego miast. Osobiste zaangażowanie inż. Józefa Wysockiego spowodowało widoczny i stały wzrost jakości usług w branży komunalnej. To dzięki jego osobistemu zaangażowaniu powstało szereg nowych inwestycji, które na stałe zrosły się z miastem i są symbolem minionej epoki. A były to inwestycje takie jak: wybudowanie od podstaw miejskiej oczyszczalni ścieków, rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej i burzowej, budowa magistrali wodnej do przesyłania wody z ujęcia w Trębowcu do Starachowic, wybudowanie nowej przepompowni wody na osiedlu Majówka, budowa nowego budynku dla potrzeb administracji firmy na ulicy Iglastej, wyegzekwowanie od Fabryki Samochodów Ciężarowych w mieście wykonania zbiornika na wodę przemysłową dla potrzeb zakładu w kształcie tzw. grzyba, opracowanie koncepcji i projektu technicznego zrzutu ścieków komunalnych ze Skarżyska Kamiennej, Starachowic, Ostrowca Świętokrzyskiego do rzeki Kamiennej poniżej granicy miasta Ostrowca rurociągiem biegnącym wzdłuż rzeki Kamiennej w celu niezanieczyszczania jej wód, zabezpieczenie dostawy wody i odbioru ścieków dla projektowanych Zakładów Mięsnych w Starachowicach. W grę wchodziła ilość 900 metrów sześciennych wody pitnej i odbiór takiej samej ilości ścieków. Jest to bezpośredni dowód zaangażowania Józefa Wysockiego w rozwój przemysł w Starachowicach i tworzenie nowych miejsc pracy. O tym nie można zapomnieć. Józef Wysocki dużo swojego wolnego czasu poświęcał sprawom ochrony środowiska naturalnego. 

Będąc z zamiłowania wędkarzem miał bezpośredni kontakt z ciekami wodnymi i widział  powolną dewastację przez człowieka. Z tego powodu pod szczególnym nadzorem była miejska oczyszczalnia ścieków na ulicy Bocznej. Kontrola jej w godzinach nocnych przez dyrektora Wysockiego nie była czymś nowym w tamtych czasach. Efektem tego była duża sprawność oczyszczania ścieków co miało wpływ na jakość wody w rzece Kamiennej. W strukturach firmy wodociągów i kanalizacji został utworzony dział ochrony środowiska, na tamte czasy było nowością. To wszystko dawało wymierne efekty na zewnątrz i było doceniane. Za swoje zasługi zawodowe dyrektor Wysocki był odznaczony szeregiem me orderów takimi jak Krzyż Oświęcimski, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Zasłużony dla Starachowic. Zmarł 3 marca 1993 roku, został pochowany na cmentarzu przy ul. Zgodnej (po lewej stronie cmentarza) we wspólnej mogile z żoną i dziećmi.

***

Życiorys śp. Józefa Wysockiego przypomniał przy okazji jubileuszu 100 lat Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Starachowicach Wiesław Michałek, który nazwa Go OJCEM CHRZESTNYM inwestycji realizowanych w naszym mieście jak:

1. Miejska Oczyszczalnia ścieków/1962/ 

2. Sieć kolektorów doprowadzających ścieki z miasta do oczyszczalni/ ich początek jest na osiedlu Orłowo 

3. Budowa Zakładu Gazu Bezprzewodowego w 1966 roku - gaz w butlach propan-butan, 

4. Modernizacja w starym szpitalu oddziałów chirurgii i anestezjologii oraz podjęcie decyzji o realizacji planu budowy nowego szpitala w Starachowicach.

5. Stacja fluorkowania wody pitnej. Była to akcja władz miasta w walce z próchnicą zębów naszego s/społeczeństwa.

6. Budowa i utworzenie Przedsiębiorstwa Miejskiej Komunikacji w mieście w roku 1957/ dawne MPK/. Funkcję dyrektora firmy powierzono panu Proskurze który był jego długoletnim dyrektorem. 

7. Budowa i uruchomienie ujęcia wody pitnej głębinowej w Trębowcu

8. Budowa magistrali do przesyłania wody pitnej z ujęcia w Trębowcu do Starachowic.

9. Budowa przepompowni MAJÓWKA oraz obiektów zaplecza technicznego wraz z budynkiem mieszkalnym dla pracowników. 

10. Zobowiązanie FSC w Starachowicach do wybudowania z własnych funduszy zbiornika retencyjnego dla wody przemysłowej dla potrzeb własnych w kształcie tzw. grzyba. 

11. Opracowanie koncepcji i projektu wstępnego ochrony rzeki Kamiennej przed zanieczyszczeniami poprzez wybudowanie kolektora zbiorczego wzdłuż rzeki Kamiennej od Skarżyska Kamiennej do Ostrowca Św., który miał odprowadzać ścieki z trzech miast.

12. Budowa w Starachowicach Zakładów Mięsnych CONSTAR. Byłem świadkiem, gdy zapadała decyzja w sprawie ich lokalizacji. Na zebraniu u Wojewody Kieleckiego Józefa Stańskiego latem 1975 roku wszystkich dyrektorów PWiK z całego województwa padło z ust Wojewody pytanie - kto zapewni dostawę wody pitnej i odbierze powstające ścieki z planowanych zakładów mięsnych, jakie miały powstać w naszym województwie? Chodziło o wielkość 900 metrów sześciennych na dobę wody i tyle samo ścieków przemysłowych. Tylko dyrektor inż. Józef Wysocki zapewnił Wojewodę, że dostarczy tą ilość wody i odbierze ścieki z tego zakładu. Dzięki jednej osobie mamy na terenie miasta zakłady mięsne. 

Osoba dyrektora inż. Józefa Wysockiego zmusiła mnie do refleksji w jaki sposób jednostka w społeczeństwie może tak dużo zrobić dla miasta. Nie znalazłem odpowiedzi na to pytanie. Czy był to efekt pobytu w obozach koncentracyjnych niemieckich czy może jakiś inny dar? Jak mówi ludowe przysłowie - co cię nie zabiło to cię zahartuje na całe życie! Mam nadzieję że znajdą się osoby, które odwiedzą jego grób na cmentarzu i zapalą symboliczną Świeczkę. Niech to będzie widoczny dowód że pamiętamy o jego osiągnięciach i zasługach dla naszego miasta.

Wiesław Michałek