Postępowanie spadkowe - krok po kroku

Przeprowadzenie postępowania spadkowego umożliwia uzyskanie spadkobiercom, potwierdzenia, iż to im przysługują prawa będące w posiadaniu zmarłego.

Z momentem śmierci następuje otwarcie spadku, co oznacza, iż spadkobierca z chwilą otwarcia spadku nabywa spadek. Spadkobierca w celu potwierdzenia przysługujących mu praw do spadku powinien postarać się o uzyskanie albo postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku bądź akt poświadczenia dziedziczenia.

Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku jest wydawane przez Sąd. Spadkobierca chcący uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku musi złożyć odpowiedni wniosek. Z takim wnioskiem może wystąpić osoba posiadająca interes w uzyskaniu takiego dokumentu, może to być, m.in. najbliższa rodzina, małżonek, dzieci, bądź inni spadkobiercy, mogą to być również osoby uprawnione do zachowku bądź wierzyciele spadkobiercy. Sądem właściwym do złożenia wniosku jest sąd spadku, którym jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli miejsca jego zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.

 Prowadzenie sprawy o stwierdzenie nabycia spadku odbywa się w postępowaniu nieprocesowym, tym samym Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego oraz pozwu. To znaczy, iż powinien zawierać dane i informacje określone w art. 126 oraz art. 187 Kodeksu Cywilnego. Należy pamiętać, iż taki wniosek zawsze powinien zostać podpisany przez wnioskodawcę. Wnioskodawca powinien przedstawić dowód śmierci spadkodawcy (najczęściej jest to odpisu aktu zgonu) oraz określić czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne.

Wniosek powinien zostać opłacony. Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku pobiera się opłatę stałą w kwocie 100 zł oraz opłatę w wysokości 5 zł za wpis do rejestru spadkowego, jeżeli wniosek dotyczy jednej osoby zmarłej. W sytuacji braku uiszczenia całej opłaty wniosek zostanie zwrócony.   

Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy. Sąd wzywa na rozprawę wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w skład spadku. W zakresie stwierdzenia nabycia spadku Sąd działa w większości dokonywanych czynności z urzędu, badając kto jest spadkobiercą, przeprowadzając postępowanie dowodowe. Najczęściej dowodem w takim postępowaniu jest odebranie zapewnienia spadkowego od spadkobiercy.

Jest to oświadczenie zgłaszającego się spadkobiercy, co do wszystkiego co jest mu wiadome w zakresie spadku, tj. o istnieniu czy to pozostałych spadkobierców czy o pozostawionym testamencie. Jako środek dowodowy, takie zapewnienie również podlega analizie sądu. Jeżeli zapewnienie nie było złożone albo jeżeli zapewnienie bądź inne dowody nie były wystarczające, postanowienie może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie.

Po przeprowadzeniu rozprawy, Sąd wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, po upływie czasu do wniesienia środka zaskarżenia, postanowienie uprawomocni się. Prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz prawomocne postanowienie uchylające lub zmieniające postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku sąd niezwłocznie wpisuje, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego do Rejestru Spadkowego. Warto również pamiętać, iż nabycie spadku należy zgłosić do odpowiedniego urzędu skarbowego oraz dokonać odpowiednich zgłoszeń i zmian (np. w księgach wieczystych).