Tam, gdzie milknie świat: opowieść z wnętrza sauny - rozmowa z starachowicką saunamistrzynią Marzeną Wójcik

Zapach ziół, szum rozprowadzanego, gorącego powietrza w rytm muzyki, odkrywa przed nami coś więcej, niż tylko relaks. To chwila ciszy, refleksji, kontaktu z naturą i z samym sobą. O saunie jako rytuale, stylu życia i sile intuicji opowiada nam starachowicka saunamistrzyni – Marzena Wójcik, która zamienia każdy seans w doświadczenie zmysłów i ducha.

- Kiedy po raz pierwszy poczułaś, że sauna to twoje miejsce – nie tylko jako uczestniczki, ale jako osoby prowadzącej rytuały?

- Szczerze mówiąc… to nie był mój pomysł. Zaczęło się od zwykłego saunowania – złapałam bakcyla i regularnie korzystałam z rytuałów saunowych. Pewnego razu koleżanka zapytała mnie: „A kiedy zaczniesz machać?” I wtedy pojawiła się jak iskra myśl: czemu nie spróbować? To był impuls, który przerodził się w coś większego.

- Czym właściwie jest rytuał saunowy? Jak różni się od zwykłego „siedzenia w cieple”?
- W klasycznym saunowaniu po prostu siedzimy sobie w ciepłej przestrzeni, często trochę zmagając się sami ze sobą: bo ile jeszcze wytrzymam? Rytuał  saunowy tak naprawdę zmienia wszystko. Pojawia się muzyka, aromaterapia, saunamistrz naparza i rozprowadza ciepło za pomocą wachlarza lub ręcznika. To nie tylko doznanie fizyczne, ale również emocjonalne. Dla mnie to coś więcej niż relaks – to przeżycie. Ceremonie saunowe mają bardzo różne style, mogą być tematyczne, mogą nieść przesłanie, morał, a co za tym idzie – śmiech, zadumę, chwilę refleksji lub nawet łzy…

- Czy każdy może wziąć udział w takim rytuale? Trzeba się jakoś przygotować?
- Zasada jest taka, że jeśli jesteśmy w stanie samodzielnie wejść do sauny, to tak, to znaczy, że może. Pamiętamy również o przeciwskazaniach, ale to już są kwestie bardziej indywidualne. Pamiętamy też o nawodnieniu, o prysznicu i przede wszystkim o poprawnym saunowaniu. Myślę, że nie potrzeba większych czy specjalnych przygotowań. Warto oczywiście zabrać to, co będzie nam potrzebne na strefie.

- Co przyciąga ludzi do ceremonii? Dlaczego wracają?
- Wiele osób wraca dla atmosfery, miejsca, dla zapachów, ciepła, ale też dla... saunamistrza. To on tworzy klimat. Rytuał to nie tylko machanie ręcznikiem. To kompozycja: muzyki, temperatury, zapachu i światła. Ludzie szukają w tym czegoś nowego, zaskoczenia. I myślę, że też siebie samych.

- Są jakieś popularne mity na temat saunowania, które warto obalić?
- Oj, są. Najczęściej powtarzany to ten o „toksycznych potach”. Prawda jest taka, że toksyny wydalane z potem to tylko ułamek całości. Kluczową role w oczyszczaniu organizmu z toksyn odgrywają takie narządy jak wątroba i nerki. To właśnie wątroba przetwarza toksyny. Nerki są odpowiedzialne za ich rozpuszczenie i wydalenie. Inny mit to kąpiel w zimnej wodzie zaraz po seansie – nie polecam, bo zamyka to pory skóry i ogranicza działanie oczyszczające organizmu.

- A jakie są realne korzyści z saunowania?
- Poprawa odporności – od kiedy regularnie saunuję, praktycznie nie mam objawów przeziębienia . Skóra też dużo zyskuje, szczególnie po naparzaniu w ziołach. Jest wtedy odżywiona, gładka, promienna. No i oczywiście – relaks, wyciszenie, bycie ze sobą.

- Czyli rytuał może być czymś więcej niż relaksem? Duchowym doświadczeniem?
- Zdecydowanie. Dla mnie to coś na kształt oczyszczenia. Wychodzisz z sauny z poczuciem lekkości, jakby zrzucenia z siebie ciężaru. Rytuał saunowy wycisza, koncentruje na „tu i teraz”, pozwala na chwilę zapomnieć o codzienności.

- Jak się czujesz, stojąc przed grupą i prowadząc rytuał?
- Bywa i stres – zwłaszcza przy publicznej przemowie przed seansem – dotyczy zawodów saunamistrzowskich. Ale sama ceremonia to już czysta intuicja. Nie planuję każdego ruchu. Wybieram zapachy, przygotowuję muzykę, a cała reszta „dzieje się” naturalnie.

- Co powiedziałabyś osobie, która boi się gorąca lub nie potrafi się zrelaksować?
- Pomimo, że sauna jest dostępna dla wszystkich, to nie dla każdego będzie odpowiednia. Do pewnych rzeczy trzeba dojrzeć. Sama trafiłam do sauny dopiero po 35. roku życia – wcześniej absolutnie mnie to nie interesowało. Przyszedł moment. Tak bywa. Czasami warto po prostu spróbować nowych rzeczy – bez oczekiwań.

- Jak sauna wpływa na postrzeganie własnego ciała i zdrowia?
- Sauna uczy uważności na ciało. Czy wytrzymam temperaturę? Czy dany zapach mi służy? To kontakt z naturą – z ciałem, ziołami, zapachami. Człowiek zaczyna podchodzić do siebie bardziej holistycznie.

- A jak pachnie dla ciebie idealna sobota w saunie?
- Dymy – palona żywica sosny. Uwielbiam też paczulę, cytrusy. Lubię komponować zapachy jak opowieść: coś świeżego, coś słodkiego i  drzewny akcent na koniec.

- Gdzie sama szukasz wyciszenia, poza sauną?
- Raczej jestem typem samotnika. Bardzo lubię przebywać sama ze sobą, ale też paradoksalnie wyciszam się w trakcie rytuału. To dla mnie też forma katharsis – choć jestem dla innych, jestem też wtedy ze sobą.

- Czy uważasz, że Starachowice mają swoją saunową duszę? Czy tworzy się tu jakaś wyjątkowa, lokalna kultura saunowania?
- Zdecydowanie tak. Starachowice mają swoją saunową duszę – tworzoną przez ludzi, którzy od lat saunują z pasją i kulturą. Ta społeczność stale się poszerza, bo coraz więcej osób trafia na ceremonie – często przypadkiem, ale potem już wracają. Powstało kilka miejsc, gdzie można doświadczać rytuałów, a świadomość na temat saunowania rośnie. To piękne obserwować, jak z małej grupy robi się coraz większa, świadoma społeczność.

- Uczestniczysz też w zawodach. Co cię do tego pcha?
- Mam słabość do podnoszenia sobie poprzeczki. Co roku obiecuję, że  : „to już ostatni raz ”… i znów startuję. Uczestniczyłam w zawodach: Relax Cup (3 miejsce), Banya Cup – 4 miejsce, Sauna Herbal Cup (8 miejsce) i wielu, wielu innych… To forma ekspresji – pokazania czegoś swojego.

- Czy jest rytuał, który szczególnie zapadł ci w pamięć?
- Tak, ceremonia konkursowa w Kuniowie. Była to ceremonia w której tak bardzo wyraziłam siebie, że przekroczyłam normy regulaminowe a sam seans, nie wpisywał się w schemat ceremonii relaksacyjnej. Natomiast uczestnicy byli zachwyceni, ja również. Motyw Czerwonego Kapturka, Królowej Śniegu i Dziewczynki z zapałkami – połączenie zapachów i narracji. Dla mnie – magia.

- Na koniec: jedno zdanie, które chciałabyś przekazać komuś, kto nigdy nie był w saunie.
- Nie bój się wyjść ze swojej strefy komfortu – tam często czeka coś, co może naprawdę zmienić twoje życie.