Pamiętamy o tych, których nie ma...

W tym roku po raz pierwszy przed Świętem Wojska Polskiego, w ramach akcji pod hasłem „Żołnierska Pamięć", żołnierze z nowo powstającej 10. Świętokrzyskiej Brygady Obrony Terytorialnej oddali hołd swoim poprzednikom, otaczając pamięcią ich mogiły i pomniki. W dniu 27 lipca br. pięciu żołnierzy Brygady odwiedziło wzgórze Wykus w celu uporządkowania znajdujących się tam mogił.
- Po zakończeniu formowania Brygady, w kolejnych latach mamy zamiar swoją opieką objąć tak wiele żołnierskich mogił jak to tylko możliwe. W tym roku, z racji przyjmowania i kontynuacji tradycji wojskowych i patriotycznych Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej, a także powstańców styczniowych swoją uwagę skupiliśmy na partyzanckich mogiłach znajdujących się na wzgórzu Wykus – powiedział zastępca dowódcy 10 ŚBOT ppłk Piotr Gadomski.
Wykus niejednokrotnie stanowił bazę polskich partyzantów. Podczas powstania styczniowego stacjonowali tu powstańcy dowodzeni przez Mariana Langiewicza. W trakcie II wojny światowej znajdowały się tu obozy żołnierzy polskiego podziemia, najpierw pod dowództwem mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, później Zgrupowania Partyzanckie AK „Ponury” – „Nurt” por. cc. Jana Piwnika „Ponurego” oraz mjr cc. Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta”.
15 września 1957 r. w miejscu dawnego obozu odsłonięto kapliczkę z obrazem Matki Boskiej Bolesnej, upamiętniającą poległych w walce o Ojczyznę. Na jej ścianach umieszczono 123 pseudonimy poległych podczas wojny żołnierzy. Kapliczka otoczona jest murem, na którym obecnie umieszczonych jest już kilkaset tabliczek z nazwiskami zmarłych żołnierzy zgrupowań „Ponurego” i „Nurta”.
- Na Wykusie – w mateczniku partyzantów – znajduje się też grób następcy „Ponurego”, mjr. cc. Eugeniusza Kaszyńkiego „Nurta”, którego 10. Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej pragnie mieć za swojego patrona – dodaje ppłk Piotr Gadomski
Do dziś w lasach dookoła Wykusu znajdują się liczne mogiły partyzanckie, w tym m.in. pomnik 20 poległych żołnierzy z plutonu ochrony radiostacji Jana „Inspektora Jacka” Kosińskiego, grób „Warszawiaków” oraz mogiła Ludmiły Bożeny Stefanowskiej „Zjawy”. Groby te są także pod opieką żołnierzy 10. Świętokrzyskiej Brygady Obrony Terytorialnej.
Celem programu „Żołnierska Pamięć” jest budowanie świadomości obywatelskiej, w tym patriotycznej i historycznej oraz kultywowanie i pielęgnowanie pamięci o polskich żołnierzach poległych w walkach za Ojczyznę.
- Nasi ojcowie bohatersko walczyli o naszą niepodległość – to ich odwadze i męstwu zawdzięczamy naszą wolność……. System wartości WOT zbudowany będzie na tradycjach Armii Krajowej i powojennych antykomunistycznych organizacji niepodległościowych. Wyrazem hołdu dla nich będzie nie tylko szacunek dla żyjących weteranów, troska o mogiły i pamięć poległych, ale również profesjonalne podejście do szkolenia i służby – powiedział dowódca WOT gen. Wiesław Kukuła.
Cześć ich pamięci!

Tekst: mjr Kamila Kreis-Tomczak
Zdjęcia: Ala Matczak, Daniel Woś