Bodzentyn. Tu się wszystko zaczęło...

Wydarzenia z nocy 22/23 stycznia 1863 roku poprzedziły manifestacje patriotyczne z lat 1860-1861, które odbyły się m.in. na Świętym Krzyżu i w Bodzentynie. W okresie tuż przed wybuchem Powstania Styczniowego w Bodzentynie bardzo aktywnie działali trzej patriotyczni księża: proboszcz Antoni Chłuda i wikariusze Antoni Omiński i Izydor Ciągliński.

Ich działalność doceniła lokalna społeczność. 22 stycznia 2023 roku z inicjatywy prezes Fundacji Pomnik-Mauzoleum w Michniowie Ewy Kołomańskiej, Towarzystwa Przyjaciół Bodzentyna z prezesem Michałem Rachtanem oraz ks. proboszcza Parafii Bodzentyn ks. dr Leszka Sikorskiego odbyło się wydarzenie historyczne przypominające atmosferę poprzedzającą wybuch postania.

W południe w kościele pw. Św. Stanisława w Bodzentynie odprawiona została Msza Św. w intencji Ojczyzny, której przewodniczył ks. proboszcz Sikorski. W homilii, wygłoszonej specjalnie z ambony, tej samej, z której wspomniani wyżej księża głosili kazania w 1863 roku, ks. proboszcz nawiązał do wydarzeń sprzed 160. lat oddając atmosferę tamtych wyjątkowych dni. Przypomniał, że w Bodzentynie jest świadek tamtych wydarzeń. To 21. kilogramowy orzeł, wykonany w okresie 1861-1862, który ukoronowany w szponach trzyma krzyż, symbol wiaty i koronę cierniową. Przez lata był zapomniany, dopiero w 1970 roku, został odkryty w pobliżu dzwonnicy. Obecnie jest w prywatnych rękach. –Wszyscy parafianie oczekują, że orzeł, ten wyjątkowy symbol naszej pamięci historycznej, wróci na właściwe miejsce. Do tego kościoła – zaapelował ks. proboszcz.

W trakcie nabożeństwa odbyła się prezentacja fragmentów kazań patriotycznych z 1861 roku wygłoszonych przez wikariuszy bodzentyńskich ks. I. Ciąglińskiego i A. Omińskiego oraz śpiewanie pieśni patriotycznych. W rolę historycznych bohaterów wcielili się aktor Mariusz Brykczyński i muzyk Szczepan Królikowski.

Po nabożeństwie odbyło się otwarcie wystawy "Bodzentyn i okolice w Powstaniu Styczniowym" autorstwa Ewy Kołomańskiej. Odsłonięto też na ścianie kościoła i poświęcono tablicę upamiętniającą wikariuszy I. Ciąglińskiego i A. Omińskiego. Pod tablicą delegacje złożyły wiązanki kwiatów. Uczyniły to władze samorządowe Bodzentyna z przewodniczącą rady miejskiej Teresą Bzymek, burmistrzem Dariuszem Skibą i sekretarzem gminy Wojciechem Furmankiem oraz przedstawiciele organizatorów.

Uczestnicy wydarzenia mogli nabyć wydawnictwo autorstwa Wojciecha Kalwata "Duchowieństwo Bodzentyna w okresie Powstania Styczniowego. Kazania Patriotyczne".

***

W Bodzentynie, podobnie jak w innych regionach kraju, głównym miejscem oporu i patriotycznej agitacji był Kościół. Pobudzanie i rozgrzewania patriotycznych nastrojów odbywało się poprzez manifestacje religijno-patriotyczne. W Archiwum Parafialnym zachowały się m.in. patriotyczne pieśni i kazania wygłaszane w tym okresie. Bodzentyńscy księża brali aktywny udział w ataku na rosyjski garnizon w Bodzentynie w nocy 22/23 stycznia 1863 roku. Po tych wydarzeniach ks. Antoni Omiński został kapelanem oddziału majora Bernarda Klimaszewskiego, u którego boku walczył m.in. o Suchedniów. Po emigracji ks. Omiński udał się na emigrację do Francji i jego dalsze losy nie są znane.

Izydor Ciągliśki swą posługę kapelana pełnił w oddziale Mariana Langiewicza. Po schwytaniu przez Rosjan wyrokiem sądu polowego zatwierdzonym przez namiestnika Królestwa Polskiego 11 maja 1864 roku został skazany na 15 lat ciężkich robót w syberyjskich kopalniach. Najpierw wysłano go na katorgę do Akatui, od 1874 roku do Tunki, a od co najmniej 1789 roku do kopalni Spaska w guberni tambowskiej. Zmarł tam w 1884 roku.

Dlatego też podjęte przez organizatorów działania mają na celu przypomnienie ich społecznej pamięci.

Jacenty Kita