Miejskie historie okiem Anety Marciniak. Kobiety Starachowic. Bronisława Gołaszewska

Niepodległe Starachowice mają jej twarz. Bronisława Janina Michalska i jej droga od Polskiej Organizacji Wojskowej do Armii Krajowej.

Urocza, energiczna, temperamentna, przede wszystkim odważna.

Jest dumną przedstawicielką wspaniałych kobiet z Wierzbnika. Dziewczyna, która w

1918 roku zasili szeregi wierzbnickiego kobiecego oddziału Polskiej Organizacji Wojskowej. "Żaba", bo taki pseudonim przyjmie, działa w tej tajnej organizacji razem z "Babiniczem" – swoim starszym bratem Władysławem. 1 listopada 1918 r. pójdzie wyzwalać nasze miasto z niewoli, a potem ruszy na odsiecz dla Lwowa.

Bronka – która woli, żeby nazywać ją Janiną – wstąpi do Wojska Polskiego i zasili szeregi 24 Pułku Piechoty, w Ochotniczej Legii Kobiet służy jako sanitariuszka. Dwukrotnie zostanie ranna, ale nie będzie lubiła o tym mówić. Nigdy też nie założy sukienki z dekoltem, na piersi do końca życia pozostanie jej blizna.

Niezwykła i dzielna – "(...) za wierną służbę Ojczyźnie" oraz "ku pamięci przebytych bojów w obronie Lwowa i Kresów Wschodnich w latach 1918-1919" nasza dziewczyna otrzyma Odznakę Honorową "Orlęta" i awans do stopnia kaprala. Decyzją Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego – zostanie odznaczona Medalem Niepodległości.

W 1921 roku zostanie zwolniona do rezerwy i po zakończeniu wojny bolszewickiej wróci do Wierzbnika, gdzie podejmie pracę jako felczer w szpitalu Zakładów Starachowickich.

W 1923 roku wyjdzie za niego za mąż za Alfreda Gołaszewskiego, zajmie się domem, ale cały czas aktywnie działa w miejscowym kole Związku Peowiaków.

A potem przyjdzie mrok II wojny światowej, małżeństwo aktywnie włączy się w działalność konspiracyjną Związku Walki Zbrojnej). Bronisława z "Żaby" stanie się "Jachą".

W drugim roku wojny straci męża. Alfred Gołaszewski zostanie aresztowany i przewieziony do Niemieckiego Więzienia w Radomiu, a 14 lutego 1940 roku zostanie stracony przez rozstrzelanie w Firleju pod Radomiem. W tym samym miejscu życie straci "Babinicz" – brat Broni, a w czerwcu w masowej egzekucji na Brzasku w Skarżysku Kamiennej zamordowany zostanie jej drugi brat – Józef komendant Obwodu "Baszta" Armii Krajowej.

Bronisława podejmie pracę na produkcji w Zakładach Starachowickich (koncern Hermann Göring Werke), ale w dalszym ciągu prowadzi działalność podziemną jako sanitariuszka i łączniczka. Oddaje przestrzeń domu przy ulicy Zgodnej - (bo z mieszkania na Bugaju zostaje przymusowo wysiedlona) – na potrzeby konspiracji i do dyspozycji dowództwa Podobwodu "Wola" Armii Krajowej.

W pracy niepodległościowej towarzyszą Bronisławie jej synowie – Eligiusz (pseudonim "Ful", podoficer oddziału dywersyjnego "Wola" Armii Krajowej, który w 1944 zginie pod Zarżniętą Górą, i Czesław Wojciech, żołnierz "Wola" Armii Krajowej i 25 Pułku Piechoty Armii Krajowej.

Powojenne życie Bronisława poświęci pracy w służbie zdrowia. Jest sanitariuszką w wydziałach hutniczych Zakładów Starachowickich, w Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem Wydziału Socjalnego Zakładów Starachowickich, a także w przychodniach zdrowia podległych Wydziałowi Zdrowia i Opieki Społecznej Urzędu Miejskiego w Starachowicach.

W 1972 roku "za udział w walkach z hitlerowskim okupantem w latach 1939-1945" Bronisława Gołaszewska zostanie odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami . Odznaczenie zostało nadane przez emigracyjne władze londyńskie. Zostanie również uhonorowana Krzyżem Armii Krajowej, odznaczeniem ustanowionym w 1966 roku przez emigracyjne władze londyńskie "dla upamiętnienia wysiłku żołnierza Polski Podziemnej w latach 1939 – 1945".

W roku 1976 przyjmie Krzyż Partyzancki. Otrzyma także odznakę "Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia".

Bronisława Gołaszewska zmarła w marcu 1985 roku. Spoczywa na cmentarzu parafialnym przy ulicy Zgodnej w Starachowicach. 

Aneta Marciniak