Odznaczenie Honorowy Przyjaciel Starachowic - Zarządzenie Prezydenta Miasta Ustanowienie nowego Odznaczenia Honorowego Przyjaciel Starachowic przez Prezydenta Miasta

Wybitny bubel prawny - tak zdaniem fachowców należałoby określić zarządzenie prezydenta Starachowic w sprawie ustanowienia Odznaczenia Honorowy Przyjaciel Starachowic i powołania Kapituły Odznaczenia. Czy włodarz Starachowic nie przekroczył swoich kompetencji, odbierając uprawnienia do nadawania odznaczeń Radzie Miejskiej?

16 listopada 2023 roku Marek Materek, prezydent Starachowic wydał zarządzenie w sprawie  ustanowienia Odznaczenia Honorowy Przyjaciel Starachowic i powołania Kapituły Odznaczenia. 

Tak czytamy w treści zarządzenia: W związku z odbywającymi się w 2023-2024 obchodami 400-lecia Starachowice-Wierzbnik i planowaną sesją nadzwyczajną ustanawiam Odznaczenie Honorowy Przyjaciel Starachowic - pisze prezydent powołując jednocześnie Kapitułę w składzie: Bronisław Paluch, Włodzimierz Jedynak, Małgorzata Ślaska, Marcin Gołębiowski, Małgorzata Zatorska - przewodnicząca, Mirosław Głuchowski, Aneta Gołębska, Magdalena Maciąg, Leszek Kowalski, Robert Słoka.

 - Zadaniem Kapituły jest wyznaczenie osób do Odznaczenia Honorowy Przyjaciel Starachowic. Kapituła pracuje w oparciu o Regulamin ustanowiony przez Prezydenta Miasta, który stanowi załącznik do zarządzenia. A członkowie Kapituły wyznaczeni zostają na czas realizacji zadań związanych z obchodami 400-lecia Starachowice-Wierzbnik. Odznaczenie to ustanowione przez prezydenta Starachowic ma być przyznane w kilku kategoriach: Osobowość, Dziedzictwo kulturowe, Samorządność, Zdrowie, Kultura i sztuka, Działalność społeczna, Promocja Marki Miasta. Kandydatów do tej nagrody mają zgłaszać członkowie Kapituły podczas poufnych posiedzeń, a listę odznaczonych przekazać prezydentowi. Co więcej został już nawet pokreślony termin wręczenia odznaczeń - podczas sesji nadzwyczajnej w dniu 16 stycznia 2024 roku.

Prezydent uprawniony?

Rodzi się jednak zasadnicze pytanie, czy prezydent miasta miał prawo wydać zarządzenie o ustanowieniu Odznaczenia, czy nie przekroczył swoich kompetencji, odbierając uprawnienia Radzie Miejskiej?  

Zgodnie z Ustawą o odznakach i mundurach, "odznaki honorowe za zasługi w działalności państwowej lub społecznej na rzecz rozwoju określonej jednostki samorządu terytorialnego są ustanawiane przez organ stanowiący tej jednostki". 

Zdaniem niektórych fachowców zarządzenie to wybitny bubel prawny, który zamiast splendoru i chluby miastu z okazji obchodów 400-lecie Wierzbnika przyniesie wstyd...     

Przykład

Zdaje się to potwierdzać podobna sytuacja, jaka miała miejsce miejsce kilka lat temu na Śląsku. Jak pisał Dziennik Warto wiedzieć "Statuetka, która miała być nagrodą za zasługi na rzecz miasta, stała się przedmiotem orzeczenia sądu administracyjnego w Gliwicach.

A dotyczyła, niepozornej zdawałoby się, nagrody, jaką jeszcze w 2015 r. postanowił ustanowić prezydent jednego z miast w województwie śląskim. Miała przybrać ona formę specjalnej statuetki i stanowić wyróżnienie dla osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej za godne szczególnego uznania zasługi i działalność na rzecz miasta. Prezydent wydał zarządzenie, w którym ustanowił to - jak to określono - wyróżnienie honorowe, określił regulamin przyznawania wyróżnienia oraz wzór formularza wniosku o przyznanie statuetki. 

Zarządzenie nie spodobało się jednak wojewodzie śląskiemu z powodów formalnych. W ocenie wojewody nie mieściło się to w określonych ustawą kompetencjach wójta/burmistrza/prezydenta miasta. Według organu nadzoru, prezydent przypisał sobie kompetencję przynależną radzie gminy, gdyż zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 14 ustawy o samorządzie gminnym może ona nadawać honorowe obywatelstwo gminy. Wojewoda twierdził, że przepis nie definiując pojęcia honorowego obywatelstwa gmin, powoduje, że pozostając w sferze struktury wewnętrznej gminy, kształtowanej statutem i uchwałami "statutowymi", rada gminy może nadawać obok honorowego obywatelstwa także tytuł honorowy zasłużonego dla gminy.

Przyznawanie więc takich wyróżnień należy bezspornie do zadań rady gminy. Rada gminy jest jedynym organem uprawnionym nie tylko do nadawania tego honorowego tytułu, ale określania w uchwale sposobu i trybu zgłaszania kandydatur".

Włodarz ma wątpliwości?

Jak wydanie zarządzenia tłumaczy prezydent Marek Materek?

- Rada Miejska ma uprawnienia do nadawania honorowego obywatelstwa miasta, w tym honorowych odznaczeń, które mają charakter długofalowy. Tu jest mowa o statuetce ustanowionej na okoliczność obchodów 400-lecie Starachowice-Wierzbnik - odpowiada prezydent. 

W zarządzeniu jasno jest mowa o odznaczeniu...

- Zweryfikuję to jeszcze radca prawny ponownie, z informacji jakie posiadam nie ma przeciwwskazań do ustanowienia takiego odznaczenia - mówi prezydent dodając, że nie zna drugiego samorządowca, który ustanowiłby podobne odznaczenie.