Piecza zastępcza w dobie koronawirusa

Czy pandemia koronawirusa spowodowała wzrost liczby dzieci umieszczanych w pieczy zastępczej?

Jakie problemy w rodzinach?

Trudności życiowe, na jakie codziennie napotykają nasze rodziny przekładają się na bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych wobec dzieci. Z tego powodu nie wszystkie dzieci mają możliwość wychowywać się w swoich rodzinach biologicznych. Gdy są rażąco zaniedbane lub istnieje zagrożenie dla ich zdrowia lub życia zostają umieszczone w pieczy zastępczej. Decyduje o tym sąd rodzinny...

Gdzie trafiają?

Dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej powiat zapewnia opiekę i wychowanie w rodzinach zastępczych: spokrewnionych, niezawodowych i zawodowych (pogotowie rodzinne, rodzinny dom dziecka). Na terenie powiatu starachowickiego działa też placówka opiekuńczo-wychowawcza, gdzie może przebywać maksymalnie 14 dzieci oraz placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego dla 8 podopiecznych.

W ub. roku 175 dzieci było umieszczonych w 111 rodzinach zastępczych. Aktualnie (dane na 11 czerwca) 173 dzieci pozostaje w 109 rodzinach zastępczych.

- Naszym zadaniem jest zaopiekowanie się dziećmi w stosunku co do których sąd wydał postanowienie o konieczności umieszczenia ich w pieczy zastępczej - mówi Wiesław Daszkowski, dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Starachowicach.

- Trudno mówić tu tak naprawdę o skali problemu, gdyż liczba dzieci trafiających do rodzin zastępczych jest płynna i wynika z postanowień sądu. Liczba dzieci i rodzin zmienia się, ale generalnie pozostaje na podobnym poziomie. W ub. roku wzrost liczby postanowień nastąpił po pierwszej fali koronawirusa, co było spowodowane lockdownem.

Każde dziecko, na które zostaje wydane postanowienie sądu jest zaopiekowane i umieszczane w rodzinie zastępczej. Są różne formy pieczy zastępczej. Najczęściej są to rodziny spokrewnione, ale nie zawsze jest to najlepsze rozwiązanie dla dziecka, gdyż pieczę przejmuje np. babcia, która mieszka w tym samym środowisku i tak naprawdę dla dziecka niewiele to zmienia - dodaje W. Daszkowski.

Kto może sprawować opiekę?

Rodzina zastępcza to czasowa forma opieki zastępczej, która powstaje na mocy postanowienia sądu rodzinnego, w sytuacji kiedy dziecko nie może przebywać ze swoimi rodzicami, którzy mają ograniczoną, zawieszoną lub są pozbawieni władzy rodzicielskiej.

Funkcję rodziny zastępczej mogą pełnić zarówno małżonkowie, jak i osoby samotne. Najważniejsze, by kandydaci na rodziny zastępcze, dawali rękojmię należytego wypełniania powierzonych zadań. Rodzina zastępcza powinna doprowadzić do poprawy sytuacji życiowej dziecka, zapewniając odpowiednie warunki rozwoju i wychowania, zaspokojenie indywidualnych potrzeb w zależności od stanu zdrowia i poziomu rozwoju. Rodzina zastępcza musi prezentować wysoki poziom moralny i odpowiedzialność za losy powierzonego jej dziecka przez cały okres jego pobytu.

Wynagrodzenie za opiekę

Za sprawowanie pieczy zastępczej przysługuje wynagrodzenie. Ponadto na każde dziecko przebywające w pieczy zastępczej przysługują świadczenia:

- 746 zł miesięcznie - w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej,

- 1.131 zł miesięcznie - w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka.

- Najbardziej profesjonalną formą opieki - jest rodzina zastępca zawodowa i rodzinne domy dziecka, prowadzone przez osoby niespokrewnione z dziećmi i przeszkolone przez PCPR - dodaje dyrektor. - Inną formą są tzw. rodziny niezawodowe, gdzie rodzice zastępczy przechodzą przeszkolenie, ale nie są spokrewnieni lub jest to pokrewieństwo boczne (np. wujek, ciocia). Obecnie mamy trzy grupy oczekujące na szkolenia, które z uwagi na pandemię koronawirusa zostały przerwane.    

Jak dodaje, służby PCPR dostrzegają problem coraz mniejszego zainteresowania osób chcących poświęcić się opiece nad nie swoimi dziećmi.W ub. roku przestały działać na terenie powiatu dwie placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego.

- Naszą rolą jest jednak rozwiązywanie problemów społecznych, dążymy do objęcia pieczą rodzinną a nie instytucjonalną przynajmniej 90 proc. dzieci. COVID znacznie utrudnił funkcjonowanie wszystkich rodzin. Konieczność pozostawania sprawowania całodobowej opieki nad dziećmi przerosła niektórych rodziców - dodaje dyrektor PCPR.

Osoby zainteresowane wychowaniem dzieci doświadczonych przez los mogą zgłaszać się do PCPR. Warunkiem jest przejście 12 sesji szkoleń (co nie gwarantuje uzyskania certyfikatu). Trzeba przejść też badania psychologiczne, uzyskać zaświadczenie o zdrowiu. Przyszły rodzic nie może być karany, pozbawiony władzy rodzicielskiej, mieć odpowiednie warunki bytowe.