Czas w las: Lasy Puszczy Iłżeckiej

Wakacyjny wypoczynek nie musi wiązać się z dalekimi podróżami. Mając wolny weekend można wyruszyć na poznanie swojej małej ojczyzny. Lasy zarządzane przez Nadleśnictwo Starachowice, będące częścią Puszczy Iłżeckiej, rozciągające się na północ od rzeki Kamiennej, skrywają wiele różnorodnych turystycznych i historycznych miejsc.

www.starachowice.radom.lasy.gov.pl

 Liczne mogiły skryte wśród drzew, świadczą  o toczonych walkach. Mocno rozwinięty ośrodek górniczo-hutniczy w XIX i na początku XX w. silnie eksploatujący lasy Puszczy Iłżeckiej, zostawił trwałe ślady w krajobrazie leśnym. Pomimo intensywnego użytkowania lasu i działalności górniczej, w wielu miejscach zachowały się fragmenty cennych,  słabo przekształconych ekosystemów. Obecnie, kolejne pokolenia lasu zacierają ślady przeszłości zarówno te wojenne, jak i przemysłowe. Dziś, liczne szlaki turystyczne piesze i rowerowe  oraz usytuowane przy nich przystanki turystyczne, dają wytchnienie i odpoczynek.

Rezerwat Rosochacz

Rezerwat przyrody "Rosochacz"

Fragment ścieżki edukacyjnej w Rezerwacie "Rosochacz"

Przygodę w odkrywaniu okolicznych lasów, warto rozpocząć od leśnictwa Lubienia. Znajduje się tam Rezerwat przyrody "Rosochacz", położony przy drodze Starachowice – Lubienia. Nazwa rezerwatu pochodzi od drzew o rosochatym pokroju – z licznymi rozwidleniami pni, konarów, korzeni. Rezerwat o pow. 30,44 ha chroni wielogatunkowe drzewostany o bogatej strukturze, zajmujące żyzne i silnie uwilgotnione siedliska powstałe z namułów rzeki Świętojanki. O mozaice siedlisk świadczy bogata lista spotykanych roślin runa leśnego, zaczynając od pospolitych jak: borówka czarna, zawilec gajowy, kopytnik, śmiałek pogięty, liczne turzyce i kosmatki kończąc na roślinach objętych ochroną  np. lilia złotogłów czy mchy z rodzaju Sphagnum. Unikatowe walory przyrodnicze rezerwatu udostępnione są do zwiedzania dzięki ścieżce edukacyjnej z licznymi planszami edukacyjnymi, mostkami i kładkami umożliwiającymi dotarcie do najbardziej podmokłych miejsc.

Rezerwat Skały pod Adamowem

Rezerwat przyrody "Skały pod Adamowem"

Rezerwat przyrody "Skały pod Adamowem", to drugi rezerwat znajdujący się na terenie leśnictwa Lubienia, jego powierzchnia to 8,98 ha. Usytuowany w lasach między miejscowościami Adamów

i Lubienia, posiada całkiem odmienny charakter od poprzedniego rezerwatu, chroni naturalne odsłonięcia piaskowców z dolnej jury, które przybierają przeróżne formy skałek: progi, ściany, ambony, bloki skalne wraz z występującą w ich pobliżu roślinnością - licznymi mchami i paprociami np. zanokcica skalna lub paprotka zwyczajna. Bloki skalne mają około 6 m wysokości i ciągną się przez ok. 1 km. Miłośnicy wspinaczki mogą tu spróbować swoich sił na specjalnie wytypowanych drogach wspinaczkowych.

Zapadnie Doły i Dąb Maciek

Zapadnie Doły

Kolejnym ciekawym miejscem wartym odwiedzenia są tzw. Zapadnie Doły. Obszar zjawisk krasowych występujących w leśnictwie Klepacze opisywany był już w pierwszej połowie XX wieku przez  S. Różyckiego w artykule pt. "Przyczynki do znajomości krasu Polski. II "Zapadnie Doły" we wschodniej części Lasów Starachowickich." opublikowanym w Przeglądzie Geograficznym T. XXII w 1950 r. Podłoże skalne w tym rejonie stanowi fragment rozległych czwartorzędowych wychodni węglanowych utworów jury górnej. Zapadnie Doły stanowią zespół nieckowatych zagłębień o szerokości od kilku  do kilkudziesięciu metrów i głębokości do kilku metrów. Najciekawszą z przybranych form krasowych jest dolinka zakończona ponorem, czyli miejscem, gdzie okresowo płynąca woda znika pod powierzchnią gruntu. W pobliżu ponoru rośnie pomnik przyrody ponad 400 letni dąb "Maciek".  Drzewo otrzymało taką nazwę po Macieju Klepaczu, który pod koniec XIX wieku był leśniczym  w leśnictwie Klepacze.

Legenda związana z "Uroczyskiem Zapadnie Doły"

W 1370 r. książęta litewscy Olgierd i Kiejstut wkroczyli przez Lublin do ziemi sandomierskiej, by łupić Królestwo Polskie. Pustosząc Klasztor na Łysej Górze, ich łupem stały się relikwie Krzyża Świętego. Na wieść o ruszających polskich rycerzach przeciwko nim, pośpiesznie wycofali się z jeńcami i łupami. W pewnym momencie podczas ucieczki, na ziemi świętokrzyskiej w pobliżu dzisiejszej osady Klepacze, wóz na którym wieziono drzewo Pana, nagle stanął i ani konie, ani woły, ani ludzie nie mogli go ruszyć, rozpoczęła się seria nieszczęść. Zdumieni i przestraszeni książęta litewscy, zawołali kapłana, który orzekł, że relikwie muszą wrócić stamtąd skąd zostały zabrane. Relikwie odesłano na Łysa Górą przez szlachcica Chorabałę, jednego z wielu jeńców, który z tego powodu został uwolniony, a nieszczęścia Litwinów natychmiast się zakończyły.

Opracowano na podstawie: Jan Długosz, Kroniki sławnego Królestwa Polskiego... Księga X, 1370-1405

Święty Krzyż w historii Polski był zawsze ważnym ośrodkiem kultury i kultu religijnego. Cudowna moc relikwii świętokrzyskich, dostrzegana jest od wielu wieków, czego potwierdzeniem są liczni pielgrzymi odwiedzający Klasztor.

Leśniczówka Klepacze

W samym sercu Puszczy Iłżeckiej, warto odwiedzić dawną leśniczówkę Klepacze, w której obecnie utworzono Izbę Partyzancką oraz Izbę Leśną. Izba Partyzancka poświęcona jest działalności gen. Antoniego Hedy "Szarego", który w czasie II wojny światowej był dowódcą ugrupowań AK stacjonujących w okolicznych lasach. Generał "Szary" wsławił się wieloma akcjami, w tym rozbiciem więzień w Starachowicach, Kielcach i Końskich oraz uwolnieniem przetrzymywanych tam więźniów.

W Izbie Leśnej znajdują się pamiątki historyczne z okresu międzywojennego. Liczne fotografie, dokumenty historyczne, umundurowanie oraz inne cenne eksponaty związane z pracą leśniczego  w ubiegłym wieku. Leśniczówkę można zwiedzać po uprzednim skontaktowaniem się z Nadleśnictwem: tel. 41 274 76 20.

A dla odważniejszych... noc w lesie

W Nadleśnictwie Starachowice od maja br. niezależnie od pory roku, można nocować w lesie w ramach programu "Zanocuj w lesie". Celem programu jest umożliwienie bezpiecznego i legalnego nocowania w lesie na wyznaczonym obszarze. Wyznaczony obszar wyróżnia się mozaiką siedlisk leśnych, różnorodnością gatunkową roślin i zwierząt. Przed wyruszeniem do lasu warto zapoznać się  z informacjami znajdującymi się na stronie internetowej Nadleśnictwa, szczególnie z mapką,

którą można pobrać również na telefon oraz z regulaminem obszaru. Próbując swoich sił, polecamy stosowanie zasad Leave No Trace, w wolnym tłumaczeniu "nie zostawiaj po sobie żadnego śladu". Warto wcześniej sprawdzić prognozę pogody, by spędzona noc w lesie była bezpieczna. Zapraszamy!