Razem powiedzmy: stop suszy!

Zmienia się klimat i trzeba łapać każdą kroplę wody - tym zdaniem rozpoczyna się spot promujący program Stop suszy!, który ma zachęcić wszystkich, żeby wspierali retencję. Można to robić na wiele różnych sposobów. Każdy z nas może powiedzieć: Stop suszy!
Susza, obok powodzi, jest jednym z najbardziej dotkliwych zjawisk naturalnych oddziałujących na społeczeństwo, środowisko i gospodarkę. Aby w przyszłości nie zabrakło nam wody, w odpowiedniej ilości i odpowiedniej jakości, musimy już teraz przeciwdziałać skutkom suszy. Właśnie po to powstaje plan przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS), który będzie miał rangę rozporządzenia Ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej.

PPSS opracowywany jest na okres 6 lat (2021-2027). Główny cel zawiera się już w samej nazwie Planu jako przeciwdziałanie skutkom suszy. Cel główny obejmuje:


skuteczne zarządzanie zasobami wodnymi dla zwiększenia dostępnych zasobów wodnych,

zwiększanie retencjonowania (magazynowania) wód,

edukacja w zakresie suszy i koordynacja działań powiązanych z suszą,

stworzenie mechanizmów realizacji i finansowania działań służących przeciwdziałaniu skutkom suszy.

W PPSS odnajdziemy odpowiedzi na następujące pytania:

Gdzie i w jakiej ilości mamy zasoby wody dostępnej do użytkowania? – analiza możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych;

Jakie działania inwestycyjne służące zwiększaniu ilości zasobów wodnych lub umożliwiających korzystanie z nich są proponowane do realizacji? – propozycje budowy lub przebudowy urządzeń wodnych;

Jakie inne działania, które zwiększą zdolności zatrzymywania wody w okresie suszy (techniczne i nietechniczne) są proponowane do wdrożenia? – propozycje niezbędnych zmian w zakresie korzystania z zasobów wodnych oraz zmian naturalnej i sztucznej retencji;

Jakie są konkretne kierunki, działania i rozwiązania w zakresie przeciwdziałania i ograniczania skutków suszy? – katalog działań służących przeciwdziałaniu skutkom suszy.

PPSS nie stanowi planu inwestycyjnego, prezentuje jedyne plany budowy, przebudowy i remontu urządzeń wodnych, które zostały zawarte w innych dokumentach planistycznych z zakresu gospodarki wodnej. PPSS jest zgodny z celami środowiskowymi, w zakresie dobrego stanu wód, o których jest mowa w Ramowej Dyrektywie Wodnej.

Susza w rolnictwie

Na suszę najbardziej narażone są uprawy. Aby przeciwdziałać pogłębiającym się zjawiskom suszy, Wody Polskie wraz Ministerstwem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, samorządami i spółkami wodnymi skupiającymi rolników, opracowały pilotażowy program kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych. To nowatorskie podejście do zarządzania retencją korytową, odtworzeniem przybrzeżnych rozlewisk rzecznych, budową lub odbudową zastawek na rowach melioracyjnych, itd. To bardzo kompleksowe podejście ze względu na łączenie interesów gospodarki rolnej i środowiska. Pilotaż realizowany jest obecnie w woj. zachodniopomorskim. A start we wszystkich Zarządach Zlewni Wód Polskich na terenie całego kraju jest zaplanowany już na wiosnę br.

Ministerstwo Rolnictwa przygotowało dla rolników, którzy chcą zabezpieczyć swoje uprawy przed skutkami suszy, dotacje na inwestycję w nawadnianie gospodarstw. Wnioski będzie można składać do 20 kwietnia 2020 roku w ARiMR. Wsparciem mogą zostać objęte trzy kategorie inwestycji: ulepszające już istniejące instalacje nawadniające, powiększające obszar nawadniania i jednocześnie powiększające obszar nawadniania oraz ulepszające już istniejące instalacje. Rolnicy mogą sfinansować z tego programu m.in. budowę studni i zbiorników oraz zakup maszyn i urządzeń do poboru, magazynowania, uzdatniania, odzyskiwania lub rozprowadzania wody, instalacji nawadniających i systemów do sterowania nawadnianiem.

Pomoc finansowa wynosi do 100 tys. zł, gdzie refundacji podlega 50 proc. kosztów poniesionych na realizację inwestycji (60 proc. w przypadku młodego rolnika). Minimalny poziom kosztów inwestycji musi być wyższy niż 15 tys. zł. O pomoc może ubiegać się rolnik posiadający gospodarstwo o powierzchni od 1 ha do 300 ha, który zarabia na produkcji zwierzęcej lub roślinnej i jest obecny w krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.

Betony w miastach

Ważną rolę w ochronie różnorodności biologicznej pełnią łąki kwietne. To korytarze ekologiczne, które funkcjonują jako źródła pożytku dla pszczół i dzikich owadów zapylających. Murawy i kwietne łąki stanowią źródło pożywienia dla licznych owadów zapylających, którego głównym źródłem jest nektar i pyłek kwiatowy. Na terenach silnie zurbanizowanych, dostęp do rodzimych gatunków kwietnych bywa ograniczony, ale możemy zastąpić je roślinami ozdobnymi. Aby wspierać populacje zapylaczy, wszędzie tam, gdzie to możliwe, należy uprawiać takie gatunki, które zapewnią owadom pyłek i nektar. Coraz częściej obserwujemy przekształcenie terenów zielonych w miastach, np. trawników, w kwietne łąki. Miejsca takie zapewniają pokarm różnym owadom przez cały sezon wegetacyjny.

Oprócz tego gatunki roślin kształtujących zbiorowiska roślinności łąkowej mogą przyczynić się do poprawy warunków retencji w szeroko rozumianych ekosystemach hydrogenicznych. Zastępując trawnik kwietną łąką zaoszczędzimy czas, pieniądze, a także wodę, która jest potrzebna do nawadniania trawników, aby zachować ich intensywną zieleń w okresie lata.

W naszej strefie klimatycznej łąki należą do zbiorowisk półnaturalnych, czyli nieodłącznie związane są z gospodarczą z działalnością człowieka. Ich skład florystyczny zależy od wielu czynników: siedliskowych i stosowanych zabiegów agrotechnicznych, w tym regulacji stosunków wodnych, nawożenia i częstotliwości

W przestrzeni przyrodniczo-krajobrazowej pełnią istotną rolę. Korzyści z zakładania kwietnych łąk w miastach wielokrotnie przewyższają te płynące z utrzymywania trawników. Kwietne łąki przede wszystkim łagodzą skutki suszy przez głęboki i rozbudowany system korzeniowy, zwłaszcza wieloletnich gatunków łąkowych pozwala im przetrwać suszę. Nie wymagają dodatkowego nawadniania i częstego koszenia. Po każdym koszeniu wilgoć z gleby odparowuje z powierzchni gruntu. Wysiewanie kwietnych łąk ogranicza utratę wilgoci z gleby.

e