Rakotwórczy azbest musi zniknąć! Nie róbcie tego sami!

O tym, że azbest jest niebezpieczny i może być przyczyną wielu chorób, wiemy nie od dziś. Dlatego do 2032 roku musi on zniknąć z naszego otoczenia. Ale nie możemy się go pozbyć na własną rękę. Jak unieszkodliwić ten niebezpieczny odpad?

Na dachach i fasadach budynków są nadal wyroby zawierające azbest, którego włókna przedostają się do organizmu z wdychanym powietrzem. Może to być przyczyną groźnych chorób, w tym azbestozy (pylicy azbestowej), zmian opłucnowych, międzybłonniaka opłucnej oraz raka płuc. Dlatego Polska wypowiedziała wojnę wyrobom azbestowym już w 2009 roku, przyjmując Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, którego celem jest:

- usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest;

- minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju;

- likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.

Tylko grupa specjalna

Już samo usuwanie azbestu jest czynnością skomplikowaną i trzeba się do tego dobrze przygotować. Procedury związane z usuwaniem, pakowaniem, transportem i składowaniem odpadów reguluje ustawa o odpadach i szereg rozporządzeń.

Usuwanie azbestu (i naprawą wyrobów zawierających azbest) mogą realizować wyłącznie firmy, które mają odpowiednie wyposażenie techniczne do prowadzenia takich prac oraz zatrudniają pracowników przeszkolonych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy z azbestem.

Jeśli masz wyroby zawierające azbest, powinieneś je zinwentaryzować  i przekazać "Informację o wyrobach zawierających azbest"do urzędu gminy lub miasta, w którym mieszkasz. Samorządy rokrocznie otrzymują dofinansowanie na unieszkodliwianie tych odpadów, których nie można utylizować. 

Narodowy program i wsparcie

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) uruchomił program priorytetowy pn. "Ogólnopolski program finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest", który realizowany będzie w latach 2019-2023. O wsparcie w ramach tego programu mogą wnioskować gminy we właściwym Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które zawarł z NFOŚiGW umowę udostępnienia funduszy na:

- przedsięwzięcia w zakresie demontażu, zbierania, transportu oraz unieszkodliwienia odpadów zawierających azbest, zgodne z gminnymi programami usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest;

- przedsięwzięcia w zakresie demontażu, zbierania, transportu oraz unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest na obszarach dotkniętych klęską żywiołową lub dotkniętych zdarzeniami noszącymi znamiona klęski żywiołowej.

Mieszkaniec danej gminy, który planuje usunąć wyroby zawierające azbest ze swojej nieruchomości, powinien zgłosić się do Urzędu Gminy. Jeśli Gmina lub Powiat zawarły umowę na wsparcie finansowe w zakresie usuwania azbestu z WFOŚiGW, informacje o warunkach, terminach i formie wsparcia powinny być dostępne na stronie internetowej Gminy lub Powiatu.

WFOŚiGW w Kielcach realizuje "Ogólnopolski programu finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest"

Każdego roku przekazuje dotacje na realizację programu w regionie. Prace związane z unieszkodliwianiem azbestu musiały być wykonywane przez firmę posiadającą stosowne zezwolenia m.in. na wytwarzanie odpadów zawierających azbest.

Usuwanie wyrobów z azbestem jest skomplikowane pod względem technicznym. Naczelną zasadą przy prowadzeniu takich prac jest zapewnienie bezpieczeństwa pracowników i minimalizacja emisji włókien azbestowych do otoczenia poprzez hermetyzację stref pracy i ograniczenie powierzchni, z których może nastąpić emisja pyłów. Dlatego niezbędne jest:

- odizolowanie od otoczenia miejsc wykonywania robót,

- zwilżanie wodą wyrobów z azbestem przed usuwaniem oraz utrzymywanie ich w stanie wilgotnym przez cały czas pracy,

- demontaż całych elementów (płyt, rur, kształtek),

- odspajanie materiałów trwale związanych z podłożem przy użyciu wyłącznie narzędzi ręcznych lub wolnoobrotowych, wyposażonych w miejscowe instalacje odciągowe,

- hermetyzacja (pakowanie) powstających odpadów na stanowisku pracy.

Transport materiałów zawierających musi odbywać się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy przewożeniu materiałów niebezpiecznych - ustawa o przewozie towarów niebezpiecznych z 19 sierpnia 2011 roku.

Odpady zawierające azbest nie mogą być utylizowane i z tego względu jedynym sposobem ich unieszkodliwienia jest składowanie (zasady składowania regulowane są w ustawie

Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach z 27 lipca 2001 - Dz.U. Nr 100, poz. 1085). Odpady te należy deponować na składowiskach odpadów niebezpiecznych przeznaczonych wyłącznie do tego celu lub na wydzielonych częściach takich składowisk.