Ostrzegawcze lampki przed dezinformacją i oszustwem

- Czy na użytkowników Internetu czyhają jakieś poważne zagrożenia? 

 - Coraz więcej dziedzin życia przenosi się do Internetu. Byłoby dziwne, gdyby ta zmiana nie spowodowała przeniesienia zagrożeń. Np. przestępcy ze świata fizycznego przenoszą się do cyberprzestrzeni. 

- Gdzie przeciętny internauta może spotkać przestępcę? 

- Najpowszechniejsza dziedzina aktywności internetowej, gdzie możemy spotkać oszusta, to handel. Podczas robienia zakupów, sprzedawania, jesteśmy narażeni na straty. A dezinformacja stosowana przez oszustów ma nas utwierdzać w przekonaniu, że jesteśmy bezpieczni. Tu  konieczna jest czujność. 

- Co powinno wzbudzić ją w kontaktach handlowych ?

- Pierwsza ostrzegawcza lampka powinna zaświecić się, gdy jakaś oferta jest wyjątkowo atrakcyjna. Koniecznie trzeba sprawdzić sklep, oferenta, gdy cena jest  zbyt korzystna. Zastrzegam jednak, że nie każda atrakcyjna oferta, czy wyjątkowa okazja, muszą być oszustwem!

Dostępnym dla każdego sposobem jest skorzystanie z serwisów służących sprawdzaniu ofert i sprzedawców. Popularne są strony ceneo, opineo, skąpiec. Tam zwracajmy uwagę na opinie klientów, oceny wystawiane internetowym sprzedawcom. 

Można też, po prostu, wpisać nazwisko, czy dane firmowe partnera handlowego do wyszukiwarki. Jeśli nie natrafimy na żadne opinie wcześniejszych klientów, to możemy się zastanawiać nad przyczyną tej nieobecności... Ale mogą się też pokazać na jakimś forum niepochlebne recenzje. Wówczas nasza wiedza o handlowcu będzie większa. 

Dobrze jest sprawdzić jak długo jakiś podmiot handlujący działa na rynku. Oszuści najczęściej pojawiają się na krótko i znikają. Mają czasami kilka dobrych opinii, ale wystawionych w krótkich odstępach czasu. To powinno wywołać naszą czujność.

- Czy wśród oferowanych sposobów płatności są jakieś lepsze i gorsze? Pewniejsze, lub podejrzane? 

- Dobrze, gdy wśród tych możliwości jest metoda "za pobraniem". Jeśli można zapłacić w ten sposób, to jest jakaś gwarancja, że zanim wydamy pieniądze zobaczymy przesyłkę. 

Jeśli możemy płacić podając dane karty, a nie tylko przelewem, to dodatkowy atut. W przypadku płatności kartowej jest większa szansa na odzyskanie pieniędzy od nieuczciwego odbiorcy. Mechanizm chargeback, m.in  ma na celu ochronę konsumenta. Jeśli np. zakupione towary nie dotarły – może zażądać zwrotu pieniędzy w postaci chargebacku.

- Dramatyczne skutki mają wyłudzenia i kradzieże danych osobowych. Czasem trzeba spłacać kredyt, którego nie wzięliśmy... 

- Dlatego trzeba chronić swoje dane. Zawsze powinniśmy zatrzymać się, gdy w jakimś formularzu pojawia się np. konieczność wpisania numeru PESEL. Albo gdy żąda się przesłania skanu dowodu osobistego. To wysoce podejrzane praktyki, które muszą  zwrócić naszą uwagę i wywołać odpowiednią reakcję. Np. gdy jakiś sklep internetowy wymaga przy rejestracji klienta podania numeru PESEL, nic nagannego nie stanie się, gdy nic nie wpiszemy w tę rubrykę, lub wpiszemy jakiś przypadkowy PESEL. Tu z pomocą przychodzą generatory numerów PESEL, np. http://generatory.it

Pamiętajmy, że zarejestrowane w jakimś systemie nasze dane osobowe, z dużym prawdopodobieństwem, kiedyś wyciekną. Ktoś nieuprawniony wejdzie w ich posiadanie. Dane takie, to dziś jest bardzo cenny towar. Nie oddawajmy go przypadkowym wyłudzaczom. 

Rozmawiał Jarosław Babicki

Materiał powstał w ramach projektu Stowarzyszenia Gazet Lokalnych z Polsko-Amerykańską Komisją Fulbrighta „Media bliżej ludzi”, finansowanego ze środków Departamentu Stanu USA