Jak uzyskać rentę wdowią? Wniosek, warunki, waloryzacja emerytury i renty - to warto wiedzieć

W piątek, 14 marca br. w naszej redakcji dyżurowali przedstawiciele ZUS-u. Zaproszeni goście odpowiadali na pytania dotyczące m.in. renty wdowiej, tegorocznej waloryzacji, trzynastej emerytury. Dziś publikujemy zadawane pytania i odpowiedzi, które mogą Państwa zainteresować.

- Jakie wnioski muszę złożyć, aby uzyskać rentę wdowią?

- Renta wdowia jest zbiegiem dwóch świadczeń. Swojej emerytury i renty rodzinnej, czyli świadczenia po zmarłym małżonku. Jeżeli nie mamy ustalonego prawa do renty rodzinnej, musimy złożyć druk ERR wraz z aktem małżeństwa i aktem zgonu. Wniosek o rentę wdowią to druk ERWD. Oba możemy złożyć przy jednej wizycie w ZUS.

- Jakie warunki muszę spełnić do renty wdowiej?

- Osoba musi być w wieku emerytalnym (kobieta 60 lat , mężczyzna 65 lat), kobieta wdową została po ukończeniu 55 lat, a mężczyzna po ukończeniu 60 lat, trzeba pozostawać we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci współmałżonka, nie pozostawać obecnie w związku małżeńskim.

- Widzę, że jest podany o jaki procent wzrosły emerytury i renty od 1.03.2025. Jak sobie mogę obliczyć ile dostanę, czy wystarczy, że pomnożę swoją emeryturę przez 5,5%?

- Waloryzacja w 2025 roku wynosi 5,5 procent. Tak najprościej może Pan zrobić. Dostanie też Pan nową decyzję i będzie tam dokładnie wszystko obliczone.

- Mąż zmarł, gdy miałam ukończone 54 lata. Czy mogę ubiegać się o rentę wdowią?

- Niestety nie. Kobieta nie może składać wniosku, gdy została wdową przed 55 rokiem życia a mężczyzna przed 60., czyli mówiąc wprost na 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego - to wynika wprost z zapisów ustawy.

- Przeczytałem w jakimś artykule, że suma świadczeń w zbiegu z rentą rodzinną nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Jaka to będzie kwota od 1 marca br. czy do tego limitu będą wliczane jednorazowe świadczenia i dodatki?

- Od 1 marca ta kwota wzrosła o prawie 294 zł czyli teraz będzie to kwota 5636,23 zł. Jednorazowe świadczenia np. "13 emerytura" nie jest wliczana, ale dodatek kombatancki czy pielęgnacyjny już tak.

- Mąż zostawił mnie i dzieci, wiele lat temu dzieci były małe. Nie mieliśmy orzeczonej separacji, ani rozwodu. Niedawno były mąż zmarł. Czy w moim przypadku są podstawy do ubiegania się o rentę wdowią? 

- Nie podaje Pani swojego wieku w chwili śmierci męża, a to bardzo ważne (bo dla kobiety limit wieku to ukończone 55 lat). W pierwszej kolejności należy złożyć wniosek o rentę rodzinną. We wniosku o ustalenie prawa do renty rodzinnej bardzo istotne jest "oświadczenie" dotyczące wspólnego prowadzenia gospodarstwa domowego. ZUS przeprowadzi postępowanie i wyda decyzję. Od tej decyzji będzie zależało czy będzie Pani mogła złożyć wniosek o rentę wdowią.

- Czy są już jakieś rozwiązania prawne (na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.) umożliwiające przeliczenie świadczeń oraz wypłaty zaległych wyrównań za lata, w których emerytury były zaniżone. Chodzi o osoby, które przeszły na wcześniejsze emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego i z tego powodu otrzymują niższe świadczenia?

Z uwagi na to, że ww. wyrok TK nie został dotychczas ogłoszony w Dzienniku Ustaw, brak jest podstaw do wznowienia postępowania w sprawie emerytury obliczonej z zastosowaniem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, zakończonego decyzją ostateczną. Na wstępie należy podkreślić że ogłoszenie w dzienniku urzędowym ma charakter konstytucyjnego obowiązku i warunku formalnego dla skuteczności wyroku w systemie prawa. Nieopublikowanie wyroku powoduje, że formalnie nie obowiązuje on w porządku prawnym. W związku z powyższym, w razie złożenia skargi o wznowienie tego postępowania, organ rentowy wyda decyzję o odmowie wznowienia postępowania, z uwagi na brak podstawy prawnej wznowienia. Od tej decyzji świadczeniobiorcy przysługuje odwołanie do sądu powszechnego.

- Zapadają kolejne wyroki w sprawie ponownego przeliczenia przez ZUS emerytur, na korzyść osób poszkodowanych przez niekonstytucyjny przepis z 2013 r. Czy są wiążące dla ZUS?

- Temat związany z wyrokiem TK już był omawiany powyżej w pytaniach. Dla każdego organu rentowego (takim również jest ZUS), prawomocne wyroki mają wiążącą moc prawną w sprawie, w której zapadły. Nie można odnosić indywidualnych spraw wnioskodawców i zapadłych w nich wyroków do innych ubezpieczonych. Sąd ocenia każdą sprawę indywidualnie na podstawie ustalonego stanu faktycznego i zgromadzonego materiału dowodowego w danej sprawie.