Ustawa Kamilka: ochrona dzieci przed krzywdzeniem w instytucjach - zasady, obowiązki, standardy wprowadzone od lutego 2024 roku.

Tzw. Ustawa Kamilka wprowadziła nowe standardy ochrony małoletnich w szkołach, kościołach, klubach sportowych, szpitalach, placówkach kultury, hotelach... Czy te podmioty w powiecie starachowickim dostosowały się do nowych przepisów. Jak wygląda organizacja pracy po 15 sierpnia? Co wywołuje najwięcej kontrowersji?

Celem tzw. Ustawy Kamilka jest reagować na sygnały dotyczące krzywdzenia dzieci. Taki obowiązek nakłada na wszelkie instytucje pracujące na co dzień z dziećmi. Ustawa pochodzi od imienia 8-letniego chłopca z Częstochowy, który zmarł po tym, jak został skatowany przez swojego ojczyma.

Ustawa Kamilka, wprowadzając nowe zasady ochrony dzieci, rozszerzyła zakres m.in. weryfikacji niekaralności osób pracujących z małoletnimi. Poszerzony obowiązek weryfikacyjny wszedł w życie 15 lutego 2024 roku wraz ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu rodzinne go i opiekuńczego. Od tego momentu istnieje obowiązek przedstawiania zaświadczeń o niekaralności za określone typy przestępstw przed dopuszczeniem do pracy. Dotyczy to działalności związanej z wychowaniem i edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich albo opieką nad nimi. Te standardy mają zastosowanie do każdego członka personelu, niezależnie od formy zatrudnienia, obejmując zarówno pracowników etatowych, współpracowników, stażystów, wolontariuszy, członków organizacji, jak i wszelkie inne osoby, które w ramach swoich obowiązków mają kontakt z dziećmi.

Ustawa Kamilka dała placówkom oświatowym i innym pół roku na (od wejścia w życie znowelizowanych przepisów, czyli od 15 lutego) na opracowanie i wdrożenie standardów ochrony małoletnich określających zasady i procedury mające na celu zapewnienie małoletnim odpowiedniej ochrony.

Obowiązek składania zaświadczeń o niekaralności (z Krajowego Rejestru Karnego) dotyczy przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu człowieka, przestępstw mówiących o handlu ludźmi oraz o fizycznym lub psychiczny mi znęcaniu się, a także przestępstw narkotykowych. W przypadku szkół i przedszkoli (zarówno publicznych, jak i niepublicznych) dotyczy to nowych pracowników (zatrudnianych po 15 lutego 2024 roku), którzy mają lub będą mieli bezpośredni kontakt z dziećmi. Taki obowiązek dotyczy również kościoła, parafii.

Do 15 sierpnia 2024 roku był tzw. okres przejściowy, na dostosowanie działalności danego podmiotu do zgodności z ustawą. Jak do nowych przepisów dostosowano się w naszych szkołach, parafiach,  klubach sportowych, szpitalu, kulturalnych jednostkach, hotelach? Czy powstały stosowane regulaminy i zostały wyznaczone osoby do ochrony małoletnich?

Monika Bujnowska, dyrektor PM nr 11, wspólnie z panią psycholog i pedagogiem specjalnym opracowały broszurę ochrony małoletnich

- W Przedszkolu Miejskim nr 11 z Oddziałami Integracyjnymi im. Misia Uszatka w Starachowicach, jak i w innych przedszkolach na terenie miasta Starachowice, Standardy Ochrony Małoletnich zostały wprowadzane od lutego 2024r. Odpowiedzialność ciąży na każdym dyrektorze, ale ma on do dyspozycji zespół specjalistów, którzy wchodzą w skład Zespołu ds. interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego. W Przedszkolu Miejskim nr 11 w tej grupie są: psycholog, pedagog specjalny, pielęgniarka i rehabilitant. Dodatkowo zostały opracowane Procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w Internecie, gdyż coraz młodsze dzieci mają dostęp do telefonów połączonych w sieci i narażone są na niebezpieczne informacje ze strony innych. Polityka ochrony małoletnich cały czas jest tworzona, gdyż wiele przepisów budzi kontrowersje, zwłaszcza w przedszkolach, gdzie kontakt nauczyciela z dzieckiem jest bliski. Nie wyobrażam sobie, że nauczyciel nie pocieszy czy przytuli płaczącego 3-latka. Praca w przedszkolu integracyjnym też jest specyficzna i wymaga bliskiego kontaktu z dzieckiem, zwłaszcza w pracy rehabilitanta, fizjoterapeuty czy terapeuty SI. Każdy pracownik w naszym przedszkolu, jeszcze zanim weszła ustawa o ochronie małoletnich, był bardzo dokładnie sprawdzany, ze względu na bezpieczeństwo każdego dziecka.

Sławomir Rymarczyk, dyrektor Szkoły Podstawowej nr 13 w Starachowicach

- Standardy ochrony małoletnich znajdują się w pełnej treści na stronie szkoły. Oczywiście zostały one przyjęte i zatwierdzone w ubiegłym roku szkolnym. Staramy się zwracać uwagę na nowe zapisy takie jak choćby kontakt z rodzicami i uczniami odbywa się tylko i wyłącznie poprzez Librusa. Wszystkie materiały szkolne zamieszczamy wyłącznie na stronie szkoły i fb szkolnym. Osobą zaufania publicznego jest pedagog szkolny. Przydatność? Szczerze to w szkole obowiązywało. Zamieszało tylko w głowach uczniów, którzy próbują to niewłaściwie wykorzystać. Na szczęście jest to sporadycznie.

Proboszcz parafii w Starachowicach

- Wszystkie parafie w dekanacie stosują się do wymogów ustawowych, w każdej została wybrana osoba zaufania publicznego. Cel, jaki przyświeca ustawie, jest słuszny, ale na potrzeby wychowania do miłości i poszanowania drugiego człowieka nie trzeba tworzyć aż tak rozległych dokumentów. Za dużo w tym wszystkim papierologii, w niektórych kwestiach dochodzimy do absurdów. Każdy kierujący się zdrowym rozsądkiem, wie jak powstępować wobec drugiego człowieka, także tego najmniejszego. Nie uważam, by głaskanie dziecka po głowie podczas zbierania na tacę było czymś nagannym. Mamy regulamin, stosujemy się do niego. Regulamin jest do wglądu w każdej kancelarii parafialnej, a każdy ksiądz miał obowiązek się z nim zapoznać i go podpisać. 

W kulturze

Agnieszka Lasek-Piwarska, dyrektor Parku Kultury w Starachowicach

Standardy Ochrony Małoletnich w Parku Kultury zostały opracowane przez zespół naszych pracowników na początku roku. Standardy zostały przyjęte w lutym, do ich realizowania zostali zobowiązani wszyscy pracownicy. Na początku roku odbyło się również szkolenie dla pracowników ze specjalistą - psycholożką, która mówiła m.in. o tym na co zwracać uwagę chroniąc małoletnich. Z uwagi na specyfikę naszej działalności, szczególnie ważne zadania chroniące młodych ludzi mają instruktorzy działu animacji kultury i edukacji artystycznej, którzy mają częsty i bezpośredni kontakt z dziećmi. Zarówno, przed jak i po wprowadzeniu przepisów, tzw. ustawy Kamilka bardzo mocno stawialiśmy i stawiamy na tworzenie przyjaznego, bezpiecznego środowiska dla dzieci i młodzieży. Przy wprowadzaniu nowych standardów dużo o nich rozmawialiśmy. Po raz kolejny zwróciliśmy uwagę, że przepisy przepisami, ale tak naprawdę najważniejsze jest baczne obserwowanie zachowania dzieci, wrażliwość na ich potrzeby czyli po prostu serce. Instruktorzy, którzy pracują bezpośrednio z dziećmi od początku mieli ambiwalentny stosunek do nowych przepisów. Specyfika pracy placówki, która organizuje zajęcia pozalekcyjne wymaga częstych kontaktów z dziećmi, wychowankowie popołudniami przyjeżdżają na zajęcia z terenu całego powiatu. Dodam, że instruktorzy Parku Kultury pracujący z dziećmi mają dokumenty świadczące o niekaralności. 

Jak oceniamy te przepisy? Praca instruktorów, wymaga szybkich kontaktów, rodzic nie zawsze jest pod telefonem, konieczny jest wtedy kontakt telefoniczny lub za pomocą ogólnodostępnych narzędzi internetowych - to początkowo stanowiło pewien kłopot. Jeśli chodzi o pracę placówki, kłopotliwie jest tłumaczenie osobom, które współpracują z nami przy organizacji warsztatów czy eventów skierowanych do dzieci, że wymagamy od nich dodatkowych dokumentów poświadczających niekaralność. Dla mnie najważniejszy jest "duch" tego prawa, czyli uwrażliwianie dorosłych na potrzeby dzieci i jak najszersza prewencja, której celem jest zapobieganie krzywdzeniu lub szybka interwencja jeśli zauważymy, że dzieje się coś niepokojącego.

Magdalena Tarnopolska, Hotel Europa w Starachowicach

Od lutego br. weszła w życie nowelizacja kodeksu opiekuńczego i wychowawczego, tzw. Ustawa Kamilka, nakładająca na hotelarzy i ich pracowników obowiązek identyfikacji relacji, jakie łączą dorosłych i dzieci, które przebywają w hotelu. Konieczne było stworzenie procedury i przeszkolenie pracowników jak postępować w identyfikacji relacji osoby dorosłej z dzieckiem. Takie procedury zostały wprowadzone w naszym hotelu. 

Procedura zawiera także informację jakie kroki należy podjąć w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez osobę dorosłą.

W regulaminie hotelu jest informacja o wdrożeniu procedury. Na razie nie ma jakiś problemów, choć goście nie bardzo mimo wszystko "wiedzą o co chodzi".

***

Co budzi kontrowersje?

- ustawa Kamilka nie zawiera przepisów, które zabraniają rodzicom wejścia na teren szkoły

- ci, którzy wchodzą na teren szkoły nie muszą być sprawdzani, o ile nauczyciel jest w tym czasie z uczniami

- obowiązek weryfikacji pracowników niepedagogicznych zależy od zakresu obowiązków

- ustawa Kamilka nie zawiera przepisów, które zabraniałyby dzieciom przytulić się do nauczyciela, a w standardach ochrony dzieci jedynie jest zalecane, aby nie robić nic wbrew woli dziecka

- rodzic, który jedzie na wycieczkę jako opiekun wolontariusz, podlega weryfikacji na temat  karalności